آسانسورها تجهیزات بسیار ضروری در ساختمان ها و آپارتمان های بلند هستند. زیرا با وجود این سیستم ها زندگی و کار افراد در این ساختمان ها امکان پذیر می شود. علاوه بر جابجایی افراد، آسانسورها می توانند مقادیر زیادی بار نیز به شکل عمودی در میان طبقات ساختمان های مختلف حمل کنند این دستگاه ها با توجه به معیارهایی از قبیل نوع کاربری، نوع سیستم محرکه، شکل و ظاهر و غیره به انواع مختلفی تقسیم می شوند. در واقع هر نوع آسانسور برای کاربری خاصی با شکل و ظاهر متفاوتی طراحی و ساخته می شود. برای آن که با انواع آسانسور به طور مختصر آشنا شوید، ما در این مطلب به بررسی این موضوع پرداخته ایم.
معیارهای تقسیم آسانسورها
تمامی آسانسورها با توجه به معیارهایی به انواع مخلتف تقسیم می شوند. در این ادامه به بررسی این معیارها و معرفی انواع مختلف آسانسورها پرداخته ایم.
تقسیم بندی آسانسور ها بر اساس نوع سیستم محرکه
نوع سیستم محرکه (سیستم تولید و انتقال نیرو) معیاری است که می توان با آن آسانسورها را به انواع مختلف تقسیم کرد. بر این اساس آسانسورها را می توان به انوع کششی، هیدرولیک، مغناطیسی، وکیوم و وینچی تقسیم کرد که در ادامه به توضیح مختصر هر یک پرداخته ایم.
آسانسور کششی نوعی سیستم بالابر محسوب می شود که از نیروی الکتروموتور برای جابجایی کابین میان طبقات استفاده می کند. با تولید نیرو توسط الکتروموتور و انتقال آن به فلکه کششی و سپس به سیم بکسل ها، کابین به حرکت درمی آید. یک طرف سیم بکسل ها به کابین و طرف دیگر آن به وزنه تعادل متصل است. این آسانسورها بیشتر برای ساختمان های بلند و چند طبقه مناسب هستند.
آسانسور هیدرولیک یکی دیگر از انواع آسانسورها به شمار می رود که در آن برای جابجایی کابین از نیروی هیدرولیک استفاده می شود. در این دستگاه ها، از قطعاتی از جمله موتور هیدرولیک، پمپ هیدرولیک، پیستون ها، جک ها، پاوریونیت و غیره استفاده می شود. با فشرده شدن روغن هیدرولیک در مخزن توسط پمپ هیدرولیک، فشار زیادی ایجاد می شود. با انتقال این نیرو به پاوریونیت، پیستون ها و سپس جک های متصل به کابین، آسانسور به حرکت در می آید. این سیستم ها برای ساختمان ها کم ارتفاع تا سه طبقه مناسب هستند.
-
آسانسور مغناطیسی
آسانسور مغناطیسی نوع سوم از آسانسورهایی است که آن را با توجه به معیار سیستم محرکه از سایر دستگاه ها تقسیم کرده اند. مکانیزم تولید نیرو در این سیستم ها بر اساس قطب مثبت و منفی و ایجاد میدان مغناطیسی عمل می کند. استاتور موتور در این دستگاه، ریل ها و تجهیزات متصل به دیواره چاهک آسانسور هستند. همچنین کابین نیز نقش روتور را برعهده دارد. وقتی جریان برق متصل می شود، میدان مغناطیسی قدرتمندی بین روتور و استاتور ایجاد می شود که رانش نیرو باعث جابجایی کابین به بالا یا پایین می شود. این سیستم ها به لحاظ ایمنی در سطح بالایی قرار دارند و گران تر از سایر مدل های آسانسور هستند.
-
آسانسور وکیوم
آسانسور وکیوم یا پنوماتیک نوع پنجم آسانسورها بر اساس سیستم محرکه بوده که البته از ساختار ساده تری برخوردار است. نیروی حاصل از اختلاف فشار هوا باعث حرکت کابین به بالا یا پایین می شود. این بالابرها برای ساختمان هایی با ارتفاع 2 تا 4 طبقه مناسب هستند. قطعات اصلی این آسانسورها را یک کابین کواکسیال با سیلندر عمودی به شکل استوانه تشکیل می دهد. بالا یا پایین کابین را محفظه ای تشکیل می دهد که حالت خلا داشته و اندکی هوا دارد. وقتی موتور کار می کند، هوای محفظه بالای کابین را تخلیه کرده و به محفظه پایینی تزریق می کند. در این صورت بالای کابین دچار خلا شده و فشار محفظه پایین که هوا دارد، باعث بالا رفتن کابین می شود. به هنگام پایین آمدن نیز عکس این قضیه اتفاق می افتد. کابین این بالابرها معمولا از جنس شیشه ساخته می شود. در این آسانسورها بسیاری از قطعات مکانیکی وجود ندارد و از این رو قیمت نسبتا پایین تری دارند. این آسانسورها چندان شناخته شده و متداول نیستند و کاربردهای محدودی دارند.
-
آسانسور وینچی
آسانسور وینچی نوع دستگاه بالابر است که برای جابجایی کابین از زنجیر یا طناب فولادی استفاده می کند. در این سیستم ها نیز از نیروی تولید شده توسط الکتروموتور برای حرکت کابین استفاده می شود. این دستگاه ها فاقد قاب و وزنه تعادل هستند که باعث تفاوت آن ها با آسانسورهای کششی می شود. نیروی رانشی از طریق زنجیر یا طناب فولادی به شکل غیر اصطکاکی به کابین وارد می شود. از این سیستم ها بیشتر در پروژه های ساختمان سازی به منظور جابجایی مصالح یا تجهیزات استفاده می کنند.
تقسیم بندی آسانسورها بر اساس نوع کاربری
معیار دیگر در تقسیم آسانسورها به انواع مختلف، نوع کاربری آن هاست. در ادامه به بررسی انواع آسانسورها بر اساس معیار نوع کاربری آن ها پرداخته ایم.
-
آسانسور مسکونی
آسانسور مسکونی را می توان متداول ترین نوع آسانسور دانست که در ساختمان ها و آپارتمان های مسکونی نصب و راه اندازی می شود. این آسانسورها به گونه ای طراحی شده اند که کاربری مسکونی داشته و برای جابجایی ساکنان ساختمان ها و نیز ادارات و سازمان ها از آن استفاده می شود. البته این سیستم ها قادر به جابجایی بار به میزان مشخصی نیز هستند. البته نباید از این آسانسورها برای جابجایی بار بیش از میزان مجاز استفاده شود. زیرا امکان بروز حوادث و سوانح به دلیل فشار بیش از حد به قطعات آن وجود دارد. ظاهر این آسانسورها و کابین آن ها به شکلی است که مسافران احساس راحتی و امنیت داشته باشند.
آسانسور خودروبر برای حل مشکل تردد خودروها در پارکینگ های طبقاتی و نیز استفاده در نمایشگاه های خودرو، گاراج ها و …. طراحی و ساخته شده است. این سیستم ها می توانند ظرفیتی بین 2 تا 20 هزار کیلوگرم داشته باشند که خودروها با قرار گرفتن در آن، به راحتی بین طبقات جابجا می شوند. استفاده از این دستگاه ها باعث صرفه جویی در فضای پارکینگ ها و نیز وقت رانندگان شده است. شاسی های احضار به گونه ای در دیواره های کابین نصب می شود که راننده به هنگام ورود و خروج خودرو، به راحتی به آن ها دسترسی داشته باشد.
آسانسور صنعتی نوع دیگر آسانسورها بر اساس معیار نوع کاربری است. این دستگاه ها در محیط های صنعتی به منظور انتقال بارهای سنگین و نیز کارگران و تکنسین ها مورد استفاده قرار می گیرد. صنایعی از قبیل کارخانه های سیمان، پتروشیمی ها، پالایشگاه ها، نیروگاه ها، سیلوها، پروژه های سدسازی و …. به این نوع آسانسورها نیاز دارند. این سیستم ها از لحاظ ایمنی در سطح بسیار بالایی قرار دارند و برای ساخت آن ها از فولاد و فلزات بسیار مقاوم استفاده می شود. این دستگاه ها با دو سیستم محرکه کششی و هیدرولیک می توانند کار کنند. این آسانسورها به نحوی طراحی و تولید می شوند که بتوانند در برابر انفجار، گردوغبار، مواد شیمیایی و غیره مقاومت داشته باشند.
آسانسور کارگاهی را می توان نوعی بالابر دانست که از آن برای جابجایی مصالح و تجهیزات مختلف و نیز افرادی از قبیل مهندسان، تکنسین ها، کارگران و …. استفاده می شود. این آسانسورها بیشتر در پروژه های ساختمانی کاربرد دارند. با این بالابرها به راحتی می توان مصالحی از قبیل گچ، سیمان، شن و ماسه، آهک، سنگ های ساختمانی و ….. را به طبقات ساختمان حمل کرد. البته علاوه بر ساختمان سازی، این بالابرها در پروژه های استخراج نفت و گاز، ساخت پل و تونل، استخراج معادن، کارخانه های فولادسازی، ساخت و نصب برج های رادیویی و دکل ها، صنایع کشتی سازی و غیره کاربرد دارند. آسانسورهای کارگاهی به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم می شوند.
آسانسور خانگی یا هوم لیفت یکی از بالابرهای کوچک محسوب می شود که در منازل و ساختمان های کوچک نصب و راه اندازی می شود. این آسانسورها با وجود ابعاد کوچک برای ساختمان ها و خانه هایی مناسب هستند که محل مشخصی برای نصب آسانسور معمولی وجود ندارد. این آسانسورها می توانند ظرفیتی بین 2 تا 6 نفر را داشته باشند. برای نصب و راه اندازی این آسانسورها نیازی به ایجاد چاهک و موتورخانه وجود ندارد. این آسانسورها عمدتا از نوع هیدرولیک بوده و با جک های هیدرولیکی بین طبقات جابجا می شوند.
آسانسور ویلا نوعی از بالابرهای خانگی است که در ویلاها و خانه های ویلایی نصب و راه اندازی می شود. دیواره های کابین در این سیستم ها از شیشه ساخته شده که به هنگام بالا یا پایین رفتن، امکان تماشای محوطه ویلا و مناظر بیرون فراهم می شود. این آسانسورها عمدتا از سیستم محرکه هیدرولیک استفاده کرده و به هنگام حرکت، از خود صدا یا لرزشی تولید نمی کنند. نصب و راه اندازی آسانسور ویلا، نمای بسیار شیک و جذابی به محوطه داخل ویلا یا ساختمان می دهد. همچنین با وجود این سیستم ها، ارزش مالی ویلا یا ساختمان نیز به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
-
آسانسور شیبدار یا مایل رو
آسانسور شیبدار یا مایل رو به نوعی از بالابرها گفته می شود که روی مسیری شیبدار حرکت می کنند. این بالابرها در ساختمان ها و اماکنی نصب می شوند که راه اندازی آسانسورهای معمولی یا استاندارد امکان ناپذیر است. این آسانسورها در فضای باز نصب می شوند و افراد می توانند در حین بالا یا پایین رفتن، اطراف خود را مشاهده کنند. کابین در این آسانسورها با لغزش روی دو ریل که در مسیری شیبدار نصب شده اند، حرکت می کند. این نوع آسانسورها برای معلولین و بیماران دچار نواقص و مشکلات جسمانی، دستگاه های بسیار مناسبی هستند. زیرا با نصب این آسانسورها در پاگرد ساختمان ها، معلولین می توانند با سوار شدن در کابین، تا رسیدن به طبقه مورد نظر جابجا شوند.
-
آسانسور بیمارستانی
آسانسور بیمارستانی نوع دیگری از بالابرهاست که در بیمارستان ها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. این آسانسورها به دو نوع تخت بر و برانکاربر تقسیم می شوند. آسانسورهای تخت بر به منظور جابجایی بیماران ویلچری استفاده می شود. این بیماران توانایی برخاستن از تخت را ندارند. این سیستم ها بسیار نرم و آهسته حرکت می کنند و از قسمت جلو و پشت کابین، ورودی دارند. آسانسورهای برانکاربر نسبت به مدل های تخت بر کوچک تر هستند. این سیستم برای جابجایی برانکار و نیز همراهان آن ها از قبیل پزشکان، پرستاران، همراهان بیمار و کارکنان بیمارستان استفاده می شود. روی برانکار نیز بیمار را قرار می دهند. این دستگاه ها نیز حرکت آرامی و آهسته ای دارند و از خود سروصدای زیادی تولید نمی کنند.
-
آسانسور غذابر
آسانسور غذابر در مراکزی همانند رستوران ها، هتل ها، فروشگاه ها، مراکز اداری و تجاری، دانشگاه ها و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم ها تنها قادر به حمل غذا و بارهای سبک وزن هستند و نمی توان برای جابجایی افراد استفاده کرد. این بالابرها ابعاد کوچکی دارند و امکان نصب در قسمت های مختلف ساختمان وجود دارد. همچنین این بالابرها را می توان به راحتی و در زمان کوتاهی نصب و راه اندازی کرد.
-
آسانسور ویلچربر یا معلول بر
آسانسور ویلچربر از دیگر انواع بالابرها به شمار می رود که با آن می توان معلولین و افرادی ویلچری را به راحتی جابجا کرد. این آسانسورها در مکان هایی از جمله خانه های سالمندان، مراکز نگهداری از معلولین، بهزیستی ها، بیمارستان ها و درمانگاه ها، مراکز تجاری و فروشگاهی و غیره استفاده می شود. در این آسانسورها برای افزایش ایمنی از جک نگهدارنده استفاده می شود که در این صورت احتمال سقوط آسانسور بسیار کاهش می یابد.
تقسیم بندی آسانسورها بر اساس وجود موتورخانه
به طور کلی آسانسورها در دو نوع موتورخانه دار و بدون موتورخانه (MRL) طراحی و تولید می شوند. در این بخش به معرفی این دو نوع آسانسور پرداخته ایم.
-
آسانسور موتورخانه دار
این نوع سیستم آسانسور به گونه ای طراحی و راه اندازی می شود که در یک قسمت از محل نصب باید موتورخانه برای آن ساخته شود. در موتورخانه نیز تجهیزات و قطعاتی از قبیل موتور، فلکه کششی، گیربکس، تابلو برق و ….. نصب می شود. برای راه اندازی این سیستم ها باید مکانی از قبل برای ساخت موتورخانه تعیین شود.
آسانسور MRL بدون وجود موتورخانه راه اندازی می شود و از یک موتور بسیار کوچک و سبکی برخوردار است. این موتور در چاهک یا قسمت فوقانی آسانسور نصب شده و با کارکرد خود باعث حرکت کابین می شود. به این سیستم ها، آسانسور روملس نیز می گویند و برای ساختمان هایی با فضای محدود، گزینه بسیار مناسبی هستند. این بالابرها قادر به صرفه جویی در مصرف برق تا میزان 70 درصد هستند. حرکت کابین در این آسانسورها نیز به آرامی و بدون صدا انجام می شود. از لحاظ استهلاک و عمر مفید، قطعات این آسانسورها بسیار مقاوم و مستحکم هستند.
تقسیم بندی آسانسورها بر اساس شکل ظاهری
سومین معیار در تقسیم آسانسورها به انواع مختلف، شکل ظاهری آن هاست. در ادامه به معرفی آسانسورها بر اساس شکل ظاهری آن ها پرداخته ایم.
-
آسانسور معمولی
آسانسور معمولی را می توان رایج ترین سیستم آسانسور بر اساس شکل ظاهری دانست. این نوع آسانسورها از یک کابین برخوردارند که چهار طرف آن را دیواره های آن احاطه کرده اند. این دیواره ها از آلیاژهای مقاوم ساخته شده اند. درون کابین نیز تجهیزاتی از قبیل شاسی های احضار، آیینه، سیستم تهویه، بلندگو، سیستم اعلام هشدار و غیره وجود دارد. درب کابین نیز به صورت اتوماتیک باز و بسته می شود.
آسانسور لوکس یا لاکچری، نوعی سیستم آسانسور است که ظاهر شکیل و زیبای آن باعث جلب توجه هر بیننده ای می شود. تمامی تزئینات و تجهیزات کابین از نوع لوکس و گران قیمت ساخته شده اند. از جمله درب ها، دستگیره ها، شاسی های احضار، سقف و کف، دیواره ها، آیینه، سیستم پخش موزیک، سیستم نورپردازی، سیستم اعلام هشدار و غیره در این آسالنسورها همگی لوکس و گران قیمت هستند. معمولا از متریال سنگ های گران قیمت همانند مرمر، گرانیت، معرق و غیره در ساخت و تزئین کف کابین استفاده می شود. همچنین برای پوشش دیواره ها و سقف کابین از ورقه های تمام استیل و نیمه استیل ضد خش، ام دی اف و غیره به کار می رود.
آسانسور شیشه ای یا پانوراما از جمله سیستم های لوکس و لاکچری به شمار می رود که دیواره های کابین آن ها تماما از جنس شیشه ساخته می شود. این آسانسورها در ساختمان های مجلل، ویلاها، هتل های چند ستاره، مراکز تجاری و فروشگاهی چندطبقه، منازل دوبلکس و غیره نصب و راه اندازی می شوند. با وجود کابین تماما شیشه ای، کاربران می توانند به راحتی اطراف خود را از بالا به شکل 360 درجه تماشا کنند. این سیستم ها برای افرادی که از فضاهای تاریک و بسته ترس دارند، بسیار مناسب هستند. این نوع آسانسورها با شکل ظاهری جذاب و زیبای خود باعث ایجاد جلوه ای منحصربه فرد در ساختمان شما می شود. شیشه هایی که برای ساخت این آسانسور استفاده می شود، از نوع لمینت سکوریت است که مقاومت بسیار بالایی در برابر شکستگی و ضربه دارند.
جمع بندی
در این مطلب سعی کردیم انواع مختلف آسانسورها را بر اساس مهم ترین معیارها معرفی و مورد بررسی قرار دهیم. هر کدام از این نوع آسانسورها کاربردهای مشخصی داشته و برای استفاده در مکان های خاصی تولید و راه اندازی می شوند. ممکن است شما به هر یک از این آسانسورها در ساختمان یا محیط های صنعتی نیاز داشته باشید. در این صورت توصیه می شود حتما با شرکت های معتبر و شناخته شده برای خرید و انتخاب هر یک از انواع آسانسورهای گفته شده ارتباط بگیرید. زیرا می توانید آسوده خاطر باشید که محصولات شرکت های معتبر از کیفیت و کارایی بسیار بالایی برخوردارند. همچنین می توانید از مشاوره های فنی و تخصصی مشاوران این شرکت ها در خصوص انواع آسانسورها بهره مند شوید.
